Kỹ thuật làm chuồng nuôi dê đầy đủ và chi tiết nhất

Làm chuồng nuôi dê giúp người chăn nuôi kiểm soát và chăm sóc tốt, tránh những tác động xấu bên ngoài trong quá trình chăn nuôi. Hơn thế nữa, làm chuồng nuôi dê đúng kỹ thuật còn là giải pháp hàng đầu để giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường. Ở bài viết này, may3a.com sẽ chia sẻ cho bà con kỹ thuật làm chuồng nuôi dê đầy đủ và chi tiết nhất, mời bà con tham khảo.

Chuồng nuôi nhốt dê

Nội dung bài viết

Lợi ích khi làm chuồng nuôi dê đúng kỹ thuật
Yêu cầu chung về chuồng trại nuôi dê
Yêu cầu kỹ thuật của chuồng nuôi dê
Các kiểu chuồng dê phổ biến
Vệ sinh chuồng nuôi dê

Lợi ích khi làm chuồng nuôi dê đúng kỹ thuật

Dê là một trong những loại gia súc dễ nuôi, ít mắc bệnh, nguồn thức ăn phong phú và đa dạng cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước sản lượng thịt sạch, sữa và con giống. Do đó, nhu cầu nuôi dê theo quy mô trang trại ngày càng mở rộng.

Ngoài ra chăn nuôi dê còn phù hợp với chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp của Đảng, nhà nước ta. Từ đó góp phần giải quyết công ăn việc làm và cải thiện kinh tế, xóa đói giảm nghèo cho người dân nông thôn.

Để đảm bảo một lứa có thể nuôi được vài chục đến vài trăm con dê, bà con phải làm chuồng nuôi dê. Đây là yếu tố đầu tiên và tối cần thiết trước khi bà con bắt đầu hoạt động chăn nuôi. Khi thiết kế chuồng nuôi để đảm bảo đúng kỹ thuật, bà con sẽ có thể:

– Quản lý đàn dê tốt hơn

Chuồng nuôi là nơi để dê tránh mưa, tránh nắng, tiến hành phối giống và sinh đẻ. Khi chuồng trại nuôi dê được làm đúng kỹ thuật, bà con có thể dễ dàng theo dõi được quá trình sinh trưởng và phát triển của dê, kịp thời phát hiện các thời điểm dê động dục để chủ động chọn giống đực tốt, khỏe mạnh và tiến hành phối giống cho dê tránh tình trạng dê con cận huyết, cơ thể phát triển ốm yếu, còi cọc, chết non.

Ngoài ra, làm chuồng nuôi đúng kỹ thuật sẽ có khu vực cách ly riêng những con bị ốm, bệnh. Từ đó, bà con dễ dàng theo dõi, điều trị hoặc tiêu hủy mà không làm ảnh hưởng đến cả đàn.

Nuôi nhốt dê trong chuồng nuôi cũng giúp chủ trang trại tránh được những phiền phức cho mọi người xung quanh do dê phá hoại cây cối, hoa màu.

– Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, giúp dê phát triển đồng đều

Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của đàn dê chính là một trong những chức năng quan trọng của chuồng nuôi đúng kỹ thuật. Thứ nhất, dê sẽ không phải chịu những tác động xấu từ môi trường như mưa, nắng, lạnh, ẩm đặc biệt là dê con mới sinh. Thứ 2, hạn chế bệnh tật, vi khuẩn tấn công.

Chuồng nuôi sẽ được phân chia thành nhiều loại riêng biệt, phù hợp với mục đích nuôi: dê con, dê hậu bị, dê thịt, dê sinh sản… bà con thuận tiện trong việc vệ sinh chuồng trại, các dụng cụ chăn nuôi, cung cấp đủ lượng thức ăn hàng ngày từ đó giúp đàn dê phát triển đồng đều, không làm ảnh hưởng đến nhau.

Kỹ thuật làm chuồng nuôi dê giúp dê sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh

Làm chuồng nuôi sẽ giúp dê phát triển tốt hơn

– Đảm bảo an ninh, tránh thất thoát, trộm cắp

Chuồng trại thiết kế đúng tiêu chuẩn, kiên cố và chắc chắn sẽ tránh được tình trạng bị bắt trộm dê, đảm bảo an ninh an toàn. Ngoài ra, bà con cũng có thể nuôi thêm chó để trông dữ chuồng dê.

– Tận thu phân dễ dàng, giảm thiểu tác động và gây ô nhiễm môi trường xung quanh

Một trong những lợi ích lớn của việc làm chuồng trại nuôi dê chính là phân dê thải ra sẽ được dồn tập trung một chỗ. Bà con có thể đem ủ phân dê làm phân bón hữu cơ sạch cho cây trồng, tiết kiệm chi phí.

Hơn nữa, phân và nước tiểu của dê có mùi rất hôi và khó chịu. Nếu không được thu gom và xử lý có thể làm ô nhiễm nguồn nước xung quanh, phát sinh ra ruồi, nhặng làm ảnh hưởng đến không khí, môi trường sống của con người và các loại vật nuôi khác. Có thể nói, kỹ thuật làm chuồng nuôi dê rất quan trọng, góp phần đáng kể trong việc giảm thiểu tác động và gây ô nhiễm môi trường xung quanh

Chính vì những lợi ích trên nên trước khi bắt tay chăn nuôi dê, bà con phải tiến hành làm chuồng trại chăn nuôi đúng yêu cầu kỹ thuật.

Yêu cầu chung về chuồng trại nuôi dê

– Vị trí

Dê là loại gia súc nhai lại nhưng tính khí khá thất thường, hiếu động, thích ở những nơi cao ráo thoáng mát, không ưa sự ẩm ướt, khó chịu. Vì vậy, vị trí làm chuồng dê cần yên tĩnh, sạch sẽ, thoáng.Chuồng dê nên cách xa nguồn nước sinh hoạt, xa nhà ở, đường đi, xung quanh có cây xanh bóng mát. Tuy nhiên phải là địa điểm dễ dàng quản lý, chăm sóc, dọn dẹp vệ sinh.

– Hướng chuồng

Hướng làm chuồng thích hợp nhất là hướng Đông Nam. Hướng này mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Nếu không có địa hình thích hợp, bà con có thể chọn hướng Đông hoặc hướng Nam đều được vì ánh mặt trời chiếu vào chuồng buổi sáng sẽ kích thích dê ăn nhiều, tiêu hóa tốt, khung xương chắc khỏe, phát triển nhanh.

– Diện tích chuồng

Diện tích chuồng nuôi sẽ phụ thuộc vào định hướng và số lượng đàn dê của bà con. Tuy nhiên, chuồng nuôi phải rộng rãi, thoáng mát, sạch sẽ, dễ dàng dọn dẹp vệ sinh, thuận tiện trong việc chăm sóc dê con và dê mẹ sau khi sinh.

Loại	Nhốt cá thể (con/m2)	Nhốt chung (con/m2)
Dê cái sinh sản	0,8 – 1,0	1,0 – 1,2
Dê đực giống	1,0 – 1,2	1,4 – 1,6
Dê hậu bị 7 – 12 tháng tuổi	0,6 – 0,8	0,8 – 1,0
Dê con dưới 6 tháng tuổi	0,3 – 0,5	0,4 – 0,6

– Vật liệu làm chuồng

Chuồng nuôi dê khá đơn giản, bà con không nhất thiết phải mua vật liệu đắt tiền giống như xây chuồng nuôi trâu, bò. Để tiết kiệm chi phí, bà con có thể dùng gỗ, tre, cây tầm vông, thân cây dừa, thân cây cau… để làm chuồng. Ngoài ra, tận dụng luôn lá tranh, lá cọ, lá dừa hoặc ngói để làm mái vừa tiết kiệm lại mát. Ngoài ra bà con cũng có thể đầu tư xây chuồng bằng gạch, sử dụng ngói fibro xi măng, mái tôn.

Yêu cầu kỹ thuật của chuồng nuôi dê

– Khung chuồng

Khung chuồng nuôi được làm bằng gỗ, tre hoặc đổ cột bê tông xi măng. Phía dưới chân cột phải có một chân đỡ được kê cao khoảng 50 – 70cm làm bằng gạch hoặc đá to, xây dựng kiên cố, chắc chắn.Khung phải thiết kế kiên cố, chắc chắn để khi dê hoạt động không bị đổ sập. Phía dưới cần có dầm đáy, bên cạnh là các xà dọc, xà ngang chắc chắn.

– Nền chuồng

Nền chuồng phía dưới có thể láng xi măng để tiện lợi trong quá trình vệ sinh. Nếu giữ nguyên nền đất thì cần dập chắc chắn. nền chuồng có độ nghiêng khoảng 2 – 3% về phía cống rãnh thoát nước tránh tồn đọng.Xung quanh nền và khung chuồng có hệ thống rãnh thoát nước thiết kế chảy theo một chiều có độ dốc nhất định để dẫn nước tiểu và phân về hố thu gom và xử lý tránh làm ô nhiễm môi trường, hạn chế sản sinh vi khuẩn gây bệnh.

– Sàn chuồng

Sàn nuôi là vị trí rất quan trọng để nuôi nhốt dê. Tốt nhất, bà con nên làm sàn nuôi dê bằng thanh gỗ có kích thước 2,5 x 3cm đóng theo kiểu dát giường, các khe hở chỉ từ 1 – 1,5cm đảm bảo lọt được phân và nước tiểu nhưng không lọt chân dê.Sàn chuồng phải cách nên bên dưới tối thiểu 50 – 80cm đảm bảo sạch sẽ, thoáng mát.Nếu dùng tre làm sàn thì các thanh tre phải phẳng, đã gọt sạch mặt, cạt tre phải quay xuống phía dưới để tránh ứ đọng phân và không làm tổn thương đàn dễ nuôi. Khe hở giữa các thành tre cũng chỉ nên từ 1 – 1,5cm.

– Thành chuồng

Thành chuồng được lắp đặt kiên cố, quay xung quay sàn chuồng để bảo vệ, giúp dê không chạy đi chạy lại ra bên ngoài. Thành chuồng nên làm bằng tre hoặc gỗ đóng thành nan dọc nhưng không quá rộng, các nan chỉ nên cách nhau từ 6 – 10cm. Thành chuồng phải có chiều cao tối thiểu từ 1,5 – 1,8m. Nếu làm bằng tre phải gọt sạch mắt tránh gây tổn thương khi chúng cọ xát người vào.Bà con cũng có thể xây tường gạch nhưng sẽ hơi bí, khiến dê cảm thấy khó chịu.

– Mái chuồng

Mái chuồng làm theo kiểu 2 trái có nóc ở giữa. Mái phải nhô ra khỏi ít nhất 60 – 80cm để tránh gió lùa, mưa hắt, nắng chiều ban ngày.Mái chuồng có độ dốc vừa phải để thoát nước mưa dễ dàng.

– Vách ngăn

Bên trong chuồng nuôi dê cần phải thiết kế cách vách ngăn hợp lý để ngăn cách thành ô riêng cho các lứa dê, đặc biệt là dê sinh sản. Vách ngăn có thể làm bằng tre hoặc vầu, thanh gỗ với chiều cao khoảng 1 – 1,2m, khoảng cách giữa các thành là 0,8 – 10cm để dê không thể chui ra ngoài.Lồng ngăn có cửa ra vào rộng từ 0,4 – 0,5m, chiều cao bằng với chiều cao của vách ngăn.

– Cửa chuồng

Để thuận tiện trong việc xuất bán, cách ly, thay đổi chuồng nuôi hoặc kết hợp thả ra sân chơi thì cách làm chuồng dê đúng kỹ thuật đòi hỏi phải có cửa chuồng lên xuống. Cửa chuồng phải rộng từ 60 – 80cm giúp dê đi lại dễ dàng, không bị cọ sát vào tường, đặc biệt đối với dê cái đang mang thai. Cửa cũng là bằng tre hoặc gỗ, có thiết kế bậc thang gỗ lên xuống cho dê.

– Máng ăn

Nguồn thức ăn cho dê bao gồm thức ăn tinh (các loại hạt ngũ cốc và phụ phẩm của chúng) và thức ăn xanh (rau cỏ tự nhiên, cỏ voi, lá chè khổng lồ, các loại củ quả…). Do đó chuồng nuôi nhốt dê bắt buộc phải thiết kế máng ăn treo ở phía trước, bên ngoài thành lồng và có lỗ rộng để chúng dễ dàng thò đầu ra ăn, đồng thời tránh bị rơi vãi thức ăn ra bên ngoài sàn chuồng, đảm bảo vệ sinh cho sàn dê.

Máng cỏ có thể đóng bằng các thanh gỗ hoặc tre cao từ 0,2 – 0,3m, rộng 0,25 – 0,35m, chiều dài thì tùy thuộc vào ngăn ô của chuồng.

Kỹ thuật làm chuồng nuôi dê: Máng cỏ nuôi dê

Máng cỏ cho dê

Máng thức ăn tinh có thể treo bên ngoài hoặc đặt cố định bên trong chuồng nuôi, cạnh cửa. Thức ăn là tinh bột nên bà con sử dụng tấm ván gỗ để đóng với chiều cao 0,15 – 0,25m, rộng 0,2 – 0,25m, chiều dài tùy theo kích thước ô chuồng nuôi.

Lưu ý, đối với thức ăn thô xanh, dê thường rất thích ăn thức ăn mới, non xanh nên nếu như nuôi dê đúng kỹ thuật, bà con cần băm các loại cỏ đặc biệt là cỏ voi bằng các loại máy băm cỏ thành đoạn nhỏ từ 5 – 7cm cho dê ăn hết, ăn nhiều.

Ngoài ra, cỏ sau khi băm bà con cũng có thể đem ủ chua hoặc trộn thêm với chế phẩm sinh học, mật rỉ đường làm thức ăn dự trữ, kích thích tăng trưởng và hệ tiêu hóa của đàn dê.

Thức ăn tinh là các hạt ngũ cốc bà con cũng nên nghiền nhỏ bằng máy băm nghiền đa năng sau đó phối trộn theo một tỉ lệ thích hợp cho đàn dê.

Tùy thuộc vào quy mô và số lượng đàn dê, bà con lựa chọn thiết bị chăn nuôi có công suất phù hợp để tiết kiệm thời gian, đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng hàng này để nuôi dê đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.

– Máng uống

Dê có khả năng chịu khát rất giỏi tuy nhiên khi chăn nuôi dê theo hướng nhốt chuồng, bà con cần thiết kế máng uống nước và cung cấp nước hàng ngày, đặc biệt là vào mùa nóng. Máng uống có thể đặt ở phía trong hoặc ngoài mỗi ngăn chuồng. Bà con có thể tận dụng xô và gắn chặt vào thành chuồng.

– Sân chơi cho dê

Dê có tập tính bầy đàn cao, hiếu động và thông minh. Vì thế trong mô hình nuôi dê nhốt chuồng, để đạt chất lượng xuất bán tốt nhất, bà con phải làm khu sân chơi cho đàn dê. Ngoài ra sân chơi còn giúp bà con quản lý phối giống hiệu quả hơn.

Yêu cầu đối với sân chơi: Sân rộng đảm bảo 2 – 5 con/m2, nền đất nện chắc chắn hoặc láng nền xi măng, nằm liên với chuồng nuôi. Sân chơi cũng cần đặt máng uống nước, máng ăn cỏ, xung quanh cho cây xanh bóng mát.

Bao quanh sân chơi là hàng rào làm bằng tre, gỗ hoặc lưới sắt kiên cố, chắc chắn, đảm bảo đàn dê không nhảy ra ngoài.

– Nơi vắt sữa

Nơi vắt sữa dê nằm phía bên ngoài sân chơi. Bà con bố trí một sạp kiên cố làm bằng tre hoặc gỗ ghép khít lại với nhau. Chân sàn vào từ 50 – 60cm phù hợp với chiều cao của người vắt sữa. Trước sập có một khung vuông giống như vách ngăn chuồng, phần lỗ chỉ đủ để lọt đầu dê. Phía ngoài gắn thêm máng đựng thức ăn. Trong khi vắt sữa, dê sẽ đứng lên sàn ăn cỏ.

Các kiểu chuồng dê phổ biến

– Chuồng sàn có chia ngăn:

Đây là mẫu chuồng được sử dụng phổ biến cho dê nuôi lấy sữa, nuôi lấy giống, dê hậu bị, dê sinh sản. bà con có thể áp dụng phương thức làm chuồng ở phía trên để ngăn chia phù hợp, đúng kỹ thuật.

– Chuồng sàn không chia ngăn:

Chuồng nuôi dê không chia ngăn thường sử dụng cho phương thức nhốt chuồng kết hợp chăn thả, đặc biệt là dê thịt. Ưu điểm của mẫu chuồng này là ít tốn kém chi phí và vật tư làm vách ngăn cách, bà con chỉ cần thiết kế cửa chuồng rộng để thuận tiện cho việc đi lại của cả đàn. Nhược điểm là không kết hợp nuôi được dê sinh sản, dê hậu bị và dê con.

– Chuồng úm dê con:

Chuồng úm dê con hay còn gọi là cũi dê con. Cũi này dùng để nhốt dê từ 7 – 21 ngày tuổi. Dê con sau khi tách mẹ được nuôi trong cũi sẽ thuận tiện cho bà con trong việc chăm sóc, quan sát, tăng tỷ lệ nuôi sống.

Cũi nuôi úm dê làm bằng tre hoặc gỗ, mỗi thanh rộng từ 2 – 3cm, chắc chắn, vót mịn để không làm tổn thương dê. Khoảng cách giữa các nan là 1cm để chân dê không bị lọt xuống phía dưới.

Kích thước phù hợp để thiết kế cũi nuôi dê: cao 0,8m; dài 1,0 – 1,5m, rộng 1,0 – 1,2m. Có thể nhốt từ 3 – 5 con dê.

Cũi nuôi dê con đặt ở nơi kín gió, bên ngoài cần có rèm che bằng bạt nếu thời tiết quá lạnh hoặc đang mưa. Bên trong sàn phải lót rơm hoặc chất độn chuồng khô mềm để dê con nằm cho ấm.

>> Xem thêm: Các bệnh thường gặp ở dê

Vệ sinh chuồng nuôi dê

– Vệ sinh cơ giới

Dê rất ưa sạch sẽ, vì vậy, trong khi nuôi, bà con phải thường xuyên vệ sinh chuồng trại và các dụng cụ nuôi sạch sẽ để hạn chế mầm bệnh và các nhân tố xấu bên ngoài môi trường tác động.

Hàng ngày khi thả đàn dê ra sân chơi, bà con cần vệ sinh quét dọn sàn chuồng, dội nước phía bên trong nền và rãnh thoát nước để xịt sạch sẽ tránh để phân và nước tiểu ứ đọng.

Trước khi cho dê ăn thức ăn mới, bà con nên vệ sinh sạch máng ăn thô, máng ăn thức ăn tinh, rửa sạch máng uống và thay nước.

Kiểm tra mái nhà thường xuyên, đặc biệt là sau mưa báo để kịp thời sửa chữa. Vách tường, vách ngăn cũng cần kiểm tra, xịt rửa sạch sẽ.

Cung cấp đầy đủ nước sạch trong suốt quá trình vệ sinh, tẩy uế. Không để nước tù nước đọng trong sân chơi của dê.

– Tiêu độc sát trùng

Sát trùng chuồng nuôi dê là vấn đề mà bà con cần phải hết sức quan tâm, tiến hành theo định kỳ, đúng quy trình, sử dụng đúng thuốc, nồng độ thuốc…

Bà con sẽ tiến hành tiêu độc 7 ngày trước khi nuôi nhốt và tiêu độc sau 15 ngày xuất chuồng, và 3 ngày trước khi nuôi trở lại. Ngoài ra, trong quá trình nuôi , chuồng nuôi đúng kỹ thuật cũng cần được tiêu độc định kỳ 1 tháng 1 lần. Để tiến hành tiêu độc, bà con cần dọn dẹp vệ sinh sạch sẽ bằng nước để giảm mật độ vi sinh vật trên bề mặt chuồng, làm tiền đề cho bước tiếp theo.

Tiến hành phát quang bụi rậm cách xa chuồng nuôi tối thiểu 1m, sử dụng vôi rắc xung quanh chuồng, hố sát trùng. Sau khi quét dọn, bà con có thể tiêu độ vật lý bằng cách sử dụng nước sôi hoặc lửa để diệt mầm bệnh, các tác nhân gây bệnh. Nếu dùng lửa bà con phải hết sức lưu ý vì toàn bộ vật liệu đều dễ cháy.

Tiếp theo, tiến hành sát trùng, tiêu độc bằng hóa chất. Đối với chuồng nuôi có dê và không dê, bà con phải cân nhắc kỹ lưỡng và lựa chọn thuốc phù hợp tránh làm ảnh hưởng đến sức khỏe của đàn vật nuôi. Bà con có thể sử dụng phương pháp xông hoặc phun.

Chuồng nuôi không có gia súc	Chuồng nuôi có gia súc
Chloramine B 1,5 gr/ 1 lít nước	Pacoma 1/700 – 1 %o
Halamid (Chloramin T) 3 gr/ 1 lít nước	Chloramine B 2 %o, 1 %
Vôi bột	TH4 1/200, 1/400
Nước vôi 10 – 20 %	Virkon S 1/200
Formol 2 – 5 %	Hantox-200 (diệt KST ngoài da như ghẻ heo…) 50 ml/10-15 lít nước
Soude 2 – 5 %	Butox (phun diệt ve trên bò) 10 ml/ 5 lít nước
TH4 0,5 – 2 %
Lenka 1 – 3 %
BKA pha loãng 1 % (10ml/ 1 lít nước / 3-5 m2 nền chuồng)
Virkon S 1 %
Remanol Plus 1/200
DSC 1 %o
Pacoma 1/500 – 1/2000
Bột lưu huỳnh 0,04 kg/m2
Neporex 80 g/100 lít nước/80 m2
Lindores 15 ml /5lít nước
Hantox-200 (diệt ruồi, muỗi, gián, kiến,…) 50 ml/20-40 lít nước phun đều trên bề mặt.

Làm chuồng là bước quan trọng, là tiền đề cho quyết định lớn đến mức độ thành công khi nuôi dê. Bà con nên áp dụng đúng kỹ thuật làm chuồng nuôi dê để đạt hiệu quả cao, tránh rủi ro và tác động tới môi trường.

Mời bà con tham khảo video máy băm cỏ cho dê 3A2,2Kw