Chia sẻ 2 cách trồng nấm hương chi tiết, đầy đủ từ A – Z

Nấm hương được sử dụng như một loại thực phẩm cao cấp, giá trị cao, ưa thích trong chế biến món ăn. Đây là lợi thế tiềm năng để nhiều trang trại trồng nấm phát triển. Hiện nay có 2 cách trồng nấm hương tại nhà. Đó là trồng trên giá thể mùn cưa và trồng trên thân gỗ. Nếu đang bắt tay vào nghề này, bà con nên tham khảo để tích lũy kỹ thuật cần thiết.

1. Đặc điểm sinh học của nấm nương

Nấm hương là một loại nấm hoại sinh quý. Ngoài tự nhiên, chúng mọc trên thân gỗ của các loại cây như: giẻ đỏ, giẻ sồi, sồi bộp, đỏ ngon, rẻ đỏ… Nấm hương thu hoạch ngửi có mùi thơm nhẹ, hương vị thơm ngon. Ngoài chế biến món ăn, nhiều người còn sử dụng nấm hương ngâm rượu để uống chữa bệnh lỵ.

Cây nấm hương phát triển hoàn toàn gồm có các bộ phận: cuống, màng bao, phiến và mũ nấm. Mũ nấm hương có màu nâu, bóng. Phía dưới mũ nấm có các phiến mỏng tỏa ra mép mũ.

Tên gọi: nấm hương, nấm đông cô, nấm hương cô

Tên khoa học: Lentinula edodes (Berk) Pegler.

Màu sắc: Cây nấm hương trồng trên giá thể có màu hồng nhạt hoặc màu nâu.

Phân loại: Nấm hướng có 2 loại là:

• Lentinus Edodes Sing: Phát triển mạnh ở vùng khí hậu ôn đới
• Agaricus Rhozet J: Phát triển mạnh ở khùng khí hậu nhiệt đới

Thành phần dinh dưỡng: Các chuyên gia phân tích, trong 100g nấm hương khô có chứa:

• 12,5g chất đạm
• 1,6g chất béo
• 60g chất đường
• 16mg canxi
• 240mg lân
• 3,9mg sắt

Điều kiện phát triển:

• Nhiệt độ: Nấm hương sinh trưởng và cho thu hoạch quả thể ở nhiệt độ từ 15 – 16 độ C. Nhiệt độ thích hợp để sợi nấm phát triển từ 24 – 26 độ C. Nếu nhiệt độ quá cao, chất lượng nấm sẽ kém đi.
• Độ ẩm: độ ẩm cơ chất trồng nấm 65 – 70%. Độ ẩm không khí trên 80%.
  pH: ở mức trung tính,từ 5,6 – 6
• Ánh sáng: Giai đoạn sợi nấm phát triển không cần ánh sáng. Giai đoạn hình thành quả thể nấm, cần ánh sáng khuếch tán.
• Độ thông thoáng: Trung bình

2. Cách trồng nấm hương trên mùn cưa

Nấm hương có thể trồng trên thân gỗ hoặc trồng trong bịch giá thể. Trong đó, cách phổ biến và cho năng suất cao hơn đó là trồng trong bịch giá thể đã thanh trùng.

2.1. Chọn giá thể trồng nấm

Nấm hương có thể trồng trong giá thể là mùn của các loại cây không có tinh dầu, không chứa độc tố hoặc nấm mốc. Thường dùng là mùn cưa của cây thân mềm như cao su, keo, mít, bồ đề…

Ngoài mùn cưa, giá thể trồng nấm cần được bổ sung thêm một số chất dinh dưỡng như vỏ trấu, đường mía, thạch cao…

2.2. Ủ mùn cưa

Bà con có thể tham khảo thêm công thức trộn các nguyên liệu trước khi ủ đống như sau:

• Công thức 1: 78% mùn gỗ + 20% vỏ trấu + 1% đường mía + 1% thạch cao.
• Công thức 2: 77% mùn cưa + 20% vỏ trấu + 1% đường đỏ + 1,3% canxi cacbonat + 0,5% superphosphate + 0,2% Magnesium Sulphate
• Công thức 3: 50% mùn cưa + 28% bã mía + 20% bỏ trấu + 1% thạch cao + 1% đường
• Công thức 4: 40% mùn cưa + 38% thân cây sắn + 20% vỏ trấu + 1% thạch cao + 1% đường
• Công thức 5: 50% mùn cưa + 30% lõi ngô nghiền mịn + 18% vỏ trấu + 1% thạch cao + 1% đường.

Bà con tiến hành các bước ủ đống giá thể trồng nấm hương gồm:

• Bước 1: trộn các nguyên liệu khô lên trước (mùn cưa, vỏ trấu, thạch cao…) tạo thành đống ủ.
• Bước 2: Đường đem hòa tan vào nước, sau đó đổ dần dần vào đống nguyên liệu khô. Vừa đổ đường vừa tiến hành đảo đều. Cho thêm nước vào đống ủ để đạt độ ẩm từ 55 – 60%.
• Bước 3: Dùng bạt che kín các góc đống mùn cưa.
• Bước 4: Kiểm tra bằng cách nắm chặt một nắm mùn cưa. Nếu thấy có nước nhưng không rỉ nhiều qua kẽ tay thì được.
• Bước 5: Sau khi ủ đống hoàn thành, thêm 3% bột nhẹ (CaCo3) hoặc vôi bột 1,5% + 5 – 7% cám gạo.

Nên ủ đống nguyên liệu có khối lượng từ 300kg/ đống để đạt độ đồng đều và chất lượng. Thời gian ủ nguyên liệu kéo dài từ 10 – 15 ngày, cũng có thể kéo dài 1 tháng. Trung bình từ 5 – 7 ngày tiến hành đảo đống ủ một lần.

Mỗi lần ủ tối thiểu 300kg nguyên liệu. Để tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí thuê nhân công, chủ trang trại trồng nấm có thể ứng dụng máy trộn trục ngang 3A5,5kW để đảo trộn nguyên liệu. Năng suất làm việc trung bình của máy đạt từ 70 – 100kg/ mẻ. Mỗi mẻ chỉ kéo dài 10 – 15 phút. Như vậy chưa đầy 1 tiếng đã đảm bảo nguyên liệu cần có.

Không chỉ năng suất, sử dụng máy trộn còn giúp các nguyên liệu được hòa trộn một cách đồng đều, đánh tan mùn cưa, vỏ trấu, tránh tình trạng vón cục khi ủ đống.

2.3. Đóng bịch

Do bịch giá thể phải được thanh trùng ở nhiệt độ cao. Vì thế, các chủ trang trại trồng nấm nên chọn túi nhựa làm bằng Polyethylene hoặc Polypropylene chịu nhiệt độ, áp suất cao. Túi đựng bịch giá thể dài từ 17 – 28cm, độ dày từ 0,04 – 0,05mm. Thường dùng là túi nhựa có chiều rộng 25cm, chiều cao 40cm. Đóng mỗi bịch giá thể nặng khoảng 1,5kg.

Sử dụng máy đóng bịch nấm 3A2,2kW để đóng toàn bộ giá thể vào túi nilon. Ưu điểm khi dùng máy so với đóng bằng tay là chỉ cần duy nhất 1 người đứng máy thao tác làm việc. Trong khi đó, năng suất đóng bịch giá thể đạt từ 400 – 450 bịch/ giờ. Ước tính có thể tiết kiệm được 40 – 50% chi phí nhân công cho trang trại trồng nấm hương.

2.4. Thanh trùng bịch nấm

Không riêng gì nấm hương mà tất cả các loại nấm trồng trong bịch giá thể đều cần thanh trùng ở nhiệt độ cao để loại bỏ vi khuẩn, vi sinh vật, mầm bệnh có trong giá thể. Tiến hành thanh trùng bằng hơi ở nhiệt độ trên 100 độ C, kéo dài 10 – 12 tiếng.

2.5. Cấy giống

Sau khi thanh trùng, xếp bịch giá thể vào khay chứa trong phòng sạch, để nguội và tiến hành cấy giống. Với nấm hương, người trồng cần phải cấy giống trong tủ cấy vô trùng để tránh vi khuẩn xâm nhập làm chết giống.

Bà con cấy 2,5 – 3% giống so với trọng lượng của bịch giá thể. Trung bình 1 chai giống nấm hương nặng 400g có thể cấy được 20 – 25 túi giá thể. Căn cứ vào tỉ lệ này, bà con chuẩn bị đủ khối lượng giống cần thiết.

2.6. Ươm bịch

Chuyển bịch phôi đã cấy giống vào phòng ươm. Bố trí 4 – 6 tầng giá xếp, khoảng cách mỗi tầng là 50cm, xếp bịch giống cách nhau 7 – 10cm. Đảm bảo không gian trong phòng thông thoáng, mát mẻ, sạch sẽ và không có ánh sáng lọt vào. Nhiệt độ phòng ươm thích hợp để sợi nấm phát triển là từ 24 – 26 độ C. Nếu nhiệt độ tăng cao, vào buổi tối bà con có thể mở cửa để thoáng gió.

Nếu phát hiện bịch nào bị nấm mốc, vi sinh vật gây bệnh cần loại bỏ ngay. Đề phòng chuột, gián trong phòng ươm sợi.

Thời gian ươm sợi của nấm hương kéo dài từ 60 – 70 ngày. Khi sợi nấm bắt đầu phát triển và lan nhanh, phủ trắng kín bịch, đưa ra phòng nuôi trồng để chăm sóc và thu hoạch.

>> Xem thêm: Cách trồng nấm linh chi

2.7. Chăm sóc

Phòng nuôi trồng nấm hương đảm bảo nhiệt độ từ 16 – 18 độ C, độ ẩm duy trì 80%.

Trung bình 2 – 3 ngày tiến hành phun ẩm dạng sương mù lên cho toàn bộ bịch nấm. Khi quả thể bắt đầu lên nhiều, bà con cần tưới nhiều lần nước trong ngày để đảm bảo độ ẩm cho cây nấm phát triển mạnh.

2.8. Thu hoạch

Sau 15 ngày, quả thể bắt đầu xuất hiện. Khi cây nấm hương phát triển hoàn thiện, mũ nấm to thì thu hoạch. Thời gian thu hoạch của một lứa kéo dài từ 4 – 5 tháng. Năng suất trung bình của một chu kỳ/ bịch nấm đạt khoảng 600 – 800g nấm hương tươi.

Sau một đợt thu hoạch, tạo ra sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ để quả thể ra đợt mới. Tiến hành bằng cách hạ nhiệt độ xuống 13 – 15 độ C. Kéo dài mức nhiệt này trong 8 – 12 giờ.

2.9. Lưu ý khi trồng

Nếu bịch giá thể không lên nấm, bà con có thể tạo sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Tiến hành bằng cách: ban ngày đóng hết cửa lại. Sau 12h đêm mở cửa. Khi nhiệt độ trong và ngoài chênh lệch 8 – 10 độ C, quả thể nấm sẽ bắt đầu phát triển.

Nếu nấm vẫn không mọc, buổi tối đem ngâm túi nguyên liệu vào nước trong 12h đồng hồ. Lúc này sợi nấm sẽ rơi vào tình trạng thiếu khí thời gian ngắn. Quả thể nấm bắt đầu mọc ra.

Xác xuất thành công của 2 phương án thủ công ở trên không cao, tốn nhiều thời gian và cần có kinh nghiệm. Với những người lần đầu mở trang trại trồng nấm hương, để kích thích quả thể nấm mọc nhanh, có thể sử dụng máy tiêm bịch nấm, cung cấp dưỡng chất cần thiết cho quả thể phát triển.

Máy tiêm bịch nấm 3A2,2kW là sản phẩm hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Sinh học Ứng dụng và xưởng cơ khí 3A. Hỗ trợ cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho bịch nấm hương phát triển quả thể. Tránh tình trạng chết phôi, nấm phát triển kém, còi cọc, tăng năng suất thu hoạch.

Ngoài ra, ở các đợt thu hoạch thứ 2, 3, dinh dưỡng bắt đầu cạn kiệt. Lúc này, bà con có thể dùng máy tiêm bịch nấm để bổ sung nước axit citric 0,01% – 0,02%; hoặc tiêm Potassium phosphate Monobasic 0,1% – 0,2%.

>> Xem thêm: Quy trình trồng nấm mối đen

3. Kỹ thuật trồng nấm hương trên cây gỗ

Trồng nấm hương trên thân cây gỗ mô phỏng lại quá trình nấm hương sinh trưởng trong tự nhiên nhưng vẫn có túi nguyên liệu.

3.1. Chọn gỗ

Cách làm nấm hương trên thân gỗ không quá phức tạp. Đầu tiên là chọn gỗ thích hợp. Gỗ trồng nấm hương phải là cây còn tươi tốt, không sâu bệnh, không có tinh dầu. Nhóm gỗ thích hợp là: dẻ, sau sau, sồi, mít…

Chọn từng đoạn gỗ thẳng, cắt thành từng khúc nhỏ với chiều dài 1 – 1,2m. Cắt gỗ cẩn thận không làm sây sát vỏ gỗ. Để khúc gỗ đã chặt trong phòng thông thoáng, sau 7 – 10 ngày đem ra trồng nấm hương.

2. Cấy giống và ươm

Thời gian cấy giống nấm hương thích hợp là từ tháng 4 – 7 dương lịch.

Dùng vôi đặc để quét hai đầu gỗ và những vị trí bị sây sát trên thân, tránh tình trạng nấm dại mọc khi trồng nấm.

Khoan tạo lỗ trên thân gỗ, đường kính mỗi lỗ 1,5cm, sâu 2 – 2,5cm. Mỗi lỗ cách nhau 15 – 20cm, hàng nọ cách hàng kia 7 – 10cm theo kiểu so le nhau.

Lượng giống trung bình cần là 3kg/m3 gỗ. Cấy giống nấm hương vào các lỗ đã khoan. Dùng phôi gỗ để làm nắp đậy với chiều dày khoảng 1mm, lấp kín lỗ đã cấy giống.

Bên ngoài cùng, sử dụng xi măng hòa với nước làm vữa và trát lên miệng lỗ.

Xếp các khúc gỗ đã cấy giống nấm hương theo kiểu cũi lợn thành từng đống. Nên kê đống gỗ cao cách mặt đất ít nhất 15 – 20cm, chiều cao không quá 1,5m. Trên cùng dùng bao tải hoặc cỏ gianh phủ kín toàn bộ đống gỗ, tránh nắng chiếu trực tiếp hoặc trời mưa.

Ươm gỗ nấm hương, hàng ngày tưới nước đều đặn. Lưu ý chỉ nên tưới ướt lớp phủ bên ngoài. Không để nước thấm vào thân gỗ, vì như vậy sẽ làm giống nấm bị chết.

Thời gian ươm sợi nấm hương trồng trên thân gỗ khoảng 6 – 16 tháng. Cứ sau 2 tháng tiến hành đảo đống gỗ một lần, đồng thời kiểm tra độ ẩm của gỗ. Trường hợp khúc gỗ quá khô, nên dùng bình xịt để xịt nước dạng sương mù lên trên.

3.3. Chăm sóc

Sau giai đoạn ươm sợi, nấm hương bắt đầu ra quả thể nấm. Lúc này, trên bề mặt khúc gỗ sẽ có nốt phồng, nứt vỏ. Sau vài ngày, nấm mọc lên.

Bà con tiến hành dựng các khúc gỗ đứng thẳng, thếp theo kiểu giá súng, hàng nọ cách hàng kia khoảng 50 – 60cm. Tốt nhất nên xếp trong nhà có mái che, thoáng mát, độ ẩm không khí cao. Tưới nước hàng ngày lên thân gỗ.

3.4. Thu hoạch

Cách thu hoạch nấm hương trồng trên thân gỗ: dùng tay trái đè lên điểm gần xuống. Tay phải cầm và xoay nhẹ cây nấm, cố gắng hái hết chân nấm, không để chúng dính lại trên thân gỗ. Sau khi thu hoạch nấm, cắt bỏ phần gốc còn lại trên thân gỗ.

Ưu điểm khi trồng nấm trên thân gỗ là thời gian thu hoạch kéo dài, có thể từ 2 – 3 năm. Năng suất trung bình đạt được từ 20 – 30kg nấm khô/m3 gỗ.

Trồng nấm hương trên mùn cưa cho thời gian thu hoạch sớm nhưng năng suất kém hơn. Còn trồng trên thân gỗ, bà con có thể thu từ 2 – 3 năm. Mỗi cách trồng nấm đều có ưu – nhược điểm riêng. Bà còn có thể áp dụng một trong hai cách trồng nấm hương mà chúng tôi chia sẻ trên đây.

Thông tin dịch vụ tư vấn khách hàng:

Công ty CPĐT Tuấn Tú

Địa chỉ VPGD: Số 2, Ngõ 2, Đường Liên Mạc, Phường Liên Mạc, Quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội

Hotline Miền Bắc: (024)22.05.05.05 – 0914567869 – 0834050505

Chi nhánh Miền Nam: 270/16A Lê Đình Cẩn, Khu Phố 5, Phường Tân Tạo, Quận Bình Tân, Hồ Chí Minh

Hotline Miền Nam: 0945796556 – 0984930099

Website: https://may3a.com/

Email: may3a.info@gmail.com

Fanpage: https://www.facebook.com/maynhanong/

Cảm ơn quý khách đã đồng hành cùng chúng tôi!